Πολύτιμο το καπέλο, πολύτιμο και το κεφάλι.
Μέσα στην ζεστή περιδίνηση του Αυγούστου, με πολύ περισσότερο ελεύθερο χρόνο στα χέρια , και διάθεση ανακάλυψης, πλοηγήθακα αρκετά σε ιστοσελίδες, περνώντας από σύνδεσμο σε σύνδεσμο, εξορρύσοντας ατελείωτες εικόνες από έργα τέχνης, από όλες τις εποχές και τα είδη.
Απόλαυση οι πάμπολλοι πίνακες , που ο καθένας τους , αντιστοιχούσε σε κομμάτια Ιστορίας, σε χρονικές συγκυρίες, σε σπουδαίες ή σε ήσσονες ζωές , μέσα και έξω από τους καμβάδες.
‘Οπως γίνεται με τα μεγάλα έργα πάντα, αυτά τα αριστουργηματικά κάδρα ήταν όλα μαζί : ήταν φωτογραφίες πριν τη φωτογραφία, ήταν νοητοί πάπυροι , προφορική παράδοση, αρχεία και μύθοι , ανοιχτά ή μισάνοιχτα σεντούκια μυστικών, παράθυρα στην αιωνιότητα, αλλά και ταφικά μνημεία συνάμα.
‘ Ισως και ομορφοφτιαγμένα φύλλα μιάς αχανούς τράπουλας, που αφηγείται σκερτσόζικα , ειρωνικά , και μακάβρια, αλλά εκ των υστέρων, την Ιστορία.
‘Ετσι, στις περιηγήσεις μου , έπεσα πάνω σε αυτήν την αυτοπροσωπογραφία :
Αυτή, είναι λοιπόν η
Louise Élisabeth Vigée Le Brun, 1755 – 1842, η βασική πορτραιτίστα της αυτοκράτειρας Μαρίας Αντουανέττας, και από τις πιο διάσημες στην εποχή της – αλλά και από τις σπουδαιότερες- πορτραιτίστες των δύο εκείνων αιώνων στη διάρκεια των οποίων έδρασε στην εκτενή σταδιοδρομία της, του 18ου και του 19ου δηλαδή.
Αυτό το αυτοπορτραίτο με συνάρπασε, και έψαξα για να την ανακαλύψω πιο πολύ. Αν και είχε ήδη πετύχει την αιωνιότητα ως υπογραφή, απαθανατίζοντας τους αυτοκράτορες , τους ευγενείς, και τους διάσημους της εποχής της, με το έργο της αυτό, μάλλον πέτυχε και την διαιώνιση τής εικόνας της δικής της μορφής : απαλά απαλά, που λέει μιά πολύ καλή μου φίλη, και πονηρά πονηρά.
Η γυναίκα αυτή ζει, άρα, ακόμα. Ζει, όπως ζουν με τον ίδιο τρόπο και οι ευγενείς του Θεοτοκόπουλου ,στο Τολέδο του 16ου αιώνα, έτσι που ζωηρότατα μας κοιτούν από τις προσωπογραφίες που τους έφτιαξε, και όπως παρόμοια ζουν και οι πολίτες της πολυφυλετικής ελληνιστικής Αιγύπτου ,που απίθωσαν τις μορφές τους ,για πάντα νέες ,στα Φαγιούμ .
Η Λουίζ ζει, μέσα από το λαμπερό και πανέξυπνο, γεμάτο πάθος για δημιουργία βλέμμα, μέσα από την απόχρωση του αίματος που κοκκίνησε τα μάγουλά της, και μέσα από το τολμηρό , αυθάδες μάλλον χαμόγελό της – το οποίο προκάλεσε μάλιστα και μικρό σκάνδαλο τότε , επειδή, mon Dieu, φαίνονται και τα δόντια ,και είναι μισάνοιχτο το στόμα, σε αντίθεση με τις νόρμες του κλασικισμού της εποχής .
Χαμογελάει ίσως επειδή ‘ξέρει’ , ότι αν και γεννήθηκε γυναίκα ταλαντούχα σε λάθος καιρούς, οπότε χιλιάδες άλλες ικανές γυναίκες έζησαν μέσα στην αφάνεια και την εξαθλίωση λόγω του φύλου τους, ή, και να υπήρξαν σπουδαίες, παραγκωνίστηκαν στις υποσημειώσεις της Τέχνης, αυτή εν τούτοις προχώρησε, σπούδασε, αναγνωρίστηκε, εκφράστηκε, μακροημέρευσε.
Ο θρίαμβος της Λουίζ βέβαια, δεν ήταν μόνο η επιβίωσή της μέσα στην Τέχνη, μέσα από τα πλέον 660 πορτραίτα και άλλα σκίτσα που δημιούργησε στη ζωή της, ή και μετά από αυτό το δικό της, του 1782.
Ο θρίαμβός της ήταν ότι επιβίωσε η ίδια, ότι κράτησε εκτός από τα λογικά της, και το κεφάλι της, στην θυελλώδη εκείνη εποχή, τη στιγμή που, μόνο και μόνο που δούλευε για την σε-λάθος-τόπο-και-λάθος-στιγμή-αυτοκράτειρα Μαρία Αντουανέττα, τούτο θα ήταν αρκετό για να την σύρουν στη γκιγιοτίνα, αυτήν και την παλέττα της μαζί.
Στο κουρμπέτι από τα δεκαπέντε της, και συντηρώντας μόνη αυτή τον πατριό της και τη μητέρα της, κάτι σαν παιδί-θαύμα, δούλευε ασταμάτητα και επαγγελματικά για μιά μεγάλη σε αριθμό πελατεία που τρελαινόταν για την τεχνοτροπία της.
Πολλοί ευγενείς κύριοι που στεκόντουσαν ώρες ακίνητοι για να τους φτιάξει το πορτραίτο η Λουίζ, είχαν ερωτικές βλέψεις για την πιτσιρίκα, αλλά αυτή είχε την νοστιμάδα να απαιτεί να ποζάρουν πάντα προφίλ, και , όταν αυτοί στρέφονταν ξαφνικά για να την κοιτάξουν και να την φλερτάρουν, εκείνη έβαζε τα κλάματα, λέγοντας » ωωω…..μα τώρα μόλις ζωγράφιζα τα μάτια σας!» ‘Εγινε δεκτή στην Ακαδημία Τεχνών, απίθανο σχεδόν τότε για θηλυκό καλλιτέχνη, βοηθούσης όμως και της ιδιότητας του συζύγου της, κυρίου Λε Μπρεν, που ήταν ‘ Στα μέσα και στα έξω’ του χώρου.
‘Οσο αυτή βίωνε στα επόμενα χρόνια , λόγω της επιτυχίας της, την ‘ανέμελη’ , γεμάτη αισθησιασμό και κοινωνικότητα ζωή της αριστοκρατικής προ-επαναστατικής τάξης, με δεξιώσεις, συναναστροφές, φιλίες μέσα στο παλάτι, και αφοσίωση στην τέχνη της και στην κόρη της, έξω η Γαλλία έβραζε, πείναγε, έχανε σε πολέμους. Μέσα στις Βερσαλίες και στους πύργους, οι εργοδότες της απολαμβάναν ακόμα τις Επικίνδυνες Σχέσεις τους.
Αυτή ωστόσο ήταν από τους εκλεκτούς της μοίρας, από αυτό το σινάφι , καθώς αργότερα δ ε ν καρατομήθηκε…
‘Ενας συνδυασμός καλής τύχης, γνωριμιών, μα κυρίως , ταλέντου επιβίωσης και ελιγμών, της έδωσε τη δυνατότητα να ξεφύγει από την επαναστατική Γαλλία αμέσως μετά το 1789.
‘Εχοντας δουλέψει επί χρόνια, και σκυλίσια, ζωγραφίζοντας όλους τους ευγενείς του Παρισιού πριν εν τέλει την έχει μόνιμα για να της φτιάχνει τα πορτραίτα η Αντουανέττα – κατάφερε έγκαιρα, για να σώσει το ντελικάτο ‘τομάρι’ της , να περιηγηθεί στην Ευρώπη ως εμιγκρέ, σε Ιταλία, Αυστρία, και Ρωσία, στη δούλεψη των ντόπιων αριστοκρατών και εξόριστων Γάλλων, που θαύμαζαν απεριόριστα το ταλέντο της.
Μαρία Αντουανέτα
( όλα έργα της Λουίζ )
Η βιογραφία της είναι μεγάλη και πολύπλοκη, με προσωπικές δσκολίες και απογοητεύσεις, περιπλανήσιες, θανάτους στην οικογένειά της, και καταφυγή στη ζωγραφική πάντα….
Αλλά είχε τη συνδρομή και ευκαιριών, και της δικής της θέλησης και δύναμης . Επιστρέφοντας κάποια στιγμή στο Παρίσι του Ναπολέοντα, συνέχισε να ζωγραφίζει, περιζήτητη ως τα γεράματά της.
Στις δεκαετίες της περιπλάνησής της, είχε ζωγραφίσει και συναναστραφεί από τον Μπάυρον ως την Μεγάλη Αικατερίνη, στης οποίας την αυλή επίσης για κάποια χρόνια δούλεψε -από εκεί έχει μείνει στα χρονικά της τέχνης το χαριτωμένο περιστατικό, όπου η Λουίζ ζωγράφισε τις εγγονές της Αικατερίνης πρώτα ξεμανίκωτες, και αφού σοκαρίστηκε η γιαγιά, μετά ζωγράφισε πάνω στον πίνακα , τα μανίκια……
‘Ενας, ακόμα, από τους πολλούς ελιγμούς της πορείας της….
Οι εγγονές της Μ.Αικατερίνης.
Παρά και τις αρκετές προσωπικές και οικογενειακές πίκρες που αντιμετώπισε, μακροημέρευσε, κάποια στιγμή ηρέμησε στην εξοχή, και πέθανε 87 ετών, δραστήρια ως τα γεράματα. Πρόλαβε να αφήσει παράλληλα σε γραπτό λόγο τα απομνημονεύματά της, με τις αναμνήσεις της από τη ζωή της στο παλάτι, με περιγραφές χαρακτήρων , όπως τα ένιωθε και τα έβλεπε φυσικά πάντα.
Τα έργα της είναι από τα κορυφαία, σε μιά εποχή μακροσκελή και ηρωική, όπου άκμασε απεριόριστα η απεικόνιση φυσιογνωμιών, πριν την έλευση της φωτογραφίας.
Θάφτηκε στο νεκροταφείο της περιοχής Louveciennes, όπου είχε το εξοχικό της, λίγο έξω από το Παρίσι.
Μία κυρία της εποχής, αρχές 19ου αιώνα.
Τα εγκυκλοπαιδικά στοιχεία και τις πληροφορίες τα έχω βρει εδώ :
http://en.wikipedia.org/wiki/Louise_%C3%89lisabeth_Vig%C3%A9e_Le_Brun
http://www.arthistoryarchive.com/arthistory/rococo/Elisabeth-Vigee-Lebrun.html
Ειρήνη Βεργοπούλου 
Κατ’ αρχάς χαίρομαι για το κείμενο, γιατί εκτός από εξαιρετικά γραμμένο, δίνει τροφή για πολύ συζήτηση…
Την ζωγράφο την είχα ακουστά και ίσως να είχα δει και μερικά έργα της, μ’ εντυπωσίασε η ζωή της και αυτό «βγαίνει» στη δουλειά της, μ’ εντυπωσιάζουν γενικά οι τολμηρές γυναίκες που σε τέτοιες εποχές ρίσκαραν το κεφάλι τους για να ελευθερωθούν από αιώνες καταπίεσης (τα γνωστά!) και παρόλα αυτά η τέχνη τους διατηρεί μια τρυφερότητα, μια γλύκα και αυτό φαίνεται στο χαμόγελο των μοντέλων…
ΑΦιλιά πολλά και καλή συνέχεια (τώρα που πήρες φόρα)! :)
Καλησπέρα Στεφανία μου :-)) Σε ευχαριστώ όπως πάντα, για την επίσκεψή σου, την κατάθεση της γνώμης σου και την αγάπη σου….
Το έχω πλέον περαιτέρω επεξεργαστεί και το έφτιαξα στην τελική μορφή μου, τώρα το απόγευμα, με προσοχή σε λεπτομέρειες και προσθήκες. Κοπίασα πολύ, όσο σε κανένα άλλο κείμενό μου στο ιστολόγιο μέχρι τώρα…….ίσως η Λουίζ με ενέπνευσε προς μία αγάπη στη λεπτοδουλειά, ίσως να ήθελα να την τιμήσω όπως της άξιζε. Πολλά φιλιά, καλόν Σεπτέμβρη και από εδώ :-)))
Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η προσωπικότητα και ακόμη περισσότερο η παρουσίασή της ζωγράφου Louise Élisabeth Vigée Le Brun -έστω κι αν υπάρχουν στοιχεία «σκοτεινά», αλλοιωμένα, παραποιημένα από εκείνους που «κατέγραψαν» τη ζωή της…
Σ’ ευχαριστώ κι εγώ, Ομορφιά μου,
που με πληροφόρησες τόσο έξοχα, όπως το κάνεις πάντα!
Κακιουλίνι μου!! Δεν ξέρεις πόσο χαίρομαι που σε ξαναβλέπω στο διαδικτυακό σπιτικό μου!! Θυμάσαι, που τα λέγαμε στην παρουσίαση του βιβλίου της Μίνας, και μου έλεγες, ότι θα ήθελες να με ξαναδείς να γράφω; Να που τώρα θα προσπαθήσω πάλι, ίσως πιο συστηματικά. Η γνώμη σου και συμπαράστασή σου μου είναι πολύτιμη σε αυτόν τον δρόμο.
Για τη ζωή της Λουίζ, δεν ξέρω αν κάποια στοιχεία είναι παραποιημένα, απλά τη βρήκα σαν αφορμή να αναφερθούμε σε γυναίκες καλλιτέχνες των αιώνων εκείνων. Αυτή, είχε και αναγνώριση. Θα ήθελα να γράψω αργότερα για άλλες, πιο άτυχες, όπως η Μαίρη Σέλλευ ας πούμε, που άζησε σκληρή, αλλά συναρπαστική ζωή.
Οι πίνακες της Λουίζ είναι πάντως αριστουργήματα στο είδος τους……
πάρα πολλή αγάπη σου στέλνω, και από εδώ!!!
Ομορφιά μου!
Έκανες άριστα που αποφάσισες τόσο… δυναμικά να ξαναγράφεις στο blog σου!
Υπέροχη η σκέψη σου να γράψεις για τις γυναίκες!
Εγώ… από κοντά… Θα σ’ έχω στο… «κατόπι» που έλεγε η γιαγιά μου!!!
Πολλή αγάπη με τις ευχές μου για όλα!