ΟΙ NEW YORK TIMES, ΤΑ FAKE NEWS ΚΑΙ Ο ΣΧΕΔΟΝ ΑΛΗΘΙΝΟΣ «ΛΟΥ ΓΚΡΑΝΤ»
[ Αναδημοσίευση από το Dim/art, εχθές βράδυ]
Αυτό δεν είναι τραγούδι #1456
Dj της ημέρας, η Ειρήνη Βεργοπούλου
Κάποτε ήταν μια σειρά αμερικάνικη, από τις ωραίες τους, εκείνης της ωραίας Αμερικής, που πήγαινε μπροστά με τα χίλια και μας υποσχόταν πολλά, παρ’ όλα τα παράπονα που της είχαμε για άλλους πολιτικούς λόγους που συνέτρεχαν παράλληλα.
Ήταν οι Η.Π.Α με τον νέο-κυματικό τους κινηματογράφο του τέλους των 60ς και όλων των 70ς, εκείνον του Κόπολα, του Σκορσέζε, του Άλεν, του Πόλακ, του Λιούμετ, άντε και του Λούκας με τα άστρα του. Ήταν οι Η.Π.Α της Ουάσινγκτον Ποστ, που δοξάστηκε τότε για την ερευνητική δημοσιογραφία της όταν ξεσκέπασε το σκάνδαλο Ουότεργκεϊτ και ανάγκασε τον συντηρητικό Νίξον σε παραίτηση, και της οποίας εφημερίδας οι δημοσιογράφοι έγιναν ήρωες στο λατρεμένο (μας) «Όλοι οι άνθρωποι του προέδρου» με τις φυσιογνωμίες των Ρέντφορντ και Χόφμαν. Αμερικάνικη εφημερίδα τότε —χάρτινες πάντα μιλάμε, είμαστε ακόμα σε λίθινη περίπου εποχή— σήμαινε στο μυαλό πολλών ρομαντικών ευρωπαίων εδώ ελεύθερη δημοσιογραφία, τολμηροί, ωραίοι τύποι, απόγονοι εκείνων της θεατρικής «Πρώτης Σελίδας» του 1928 ή του ερευνητή που σκαλίζει τη ζωή του «Πολίτη Κέιν» στην αντίστοιχη ταινία του 1941. Ακόμα, σήμαινε μεγάλες κυκλοφορίες, απήχηση στο κοινό που μετρούσε. Φαντασίωση ίσως; Μισή αλήθεια; Γοητευτική όμως.
Για την τιβί τους αντίστοιχα, στο σινεμά φτιαχνόντουσαν αριστουργηματικά σενάρια όπως αυτό του «Το Δίκτυο», που στα 1977 μιλούσε διαυγέστατα για πράγματα που στην Ελλάδα π.χ. ήρθαν 25 χρόνια μετά.
Τω καιρώ εκείνω, τέλος πάντων, ξεκίνησε να παίζεται μια ευφυής, ευγενής, γεμάτη συναίσθημα και σπιρτάδα συμπαθέστατη σειρά, με ήρωα έναν αρχισυντάκτη σε εφημερίδα του Λος Άντζελες, ο οποίος λεγόταν Λου Γκραντ. Η εφημερίδα λεγόταν Λος Άντζελες Τρίμπιουν και στην πραγματικότητα ήταν έμμεση αναφορά στη δημοσιογραφική εγκυρότητα και τιμιότητα που εθεωρείτο ότι είχε η Ουάσινγκτον Ποστ. Στη σειρά, η εφημερίδα είχε γυναίκα διευθύντρια , όπως συνέβαινε και στην πραγματική Ποστ, που είχε την Κάθριν Γκράχαμ στα ηνία.
Η σειρά παίχτηκε για πέντε σεζόν, όταν «σεζόν» στην τι βι ήταν κανονικός χρόνος, όχι κάποιος αριθμός επεισοδίων, όπως γίνεται στις πλατφόρμες τώρα. Ο τηλεοπτικός λοιπόν «Λου Γκραντ» εργαζόταν στην φανταστική Λος Άντζελες Τρίμπιουν από 1977 έως 1982, και παίχτηκε και στην ελληνική τηλεόραση μαυρόασπρος αρχικά και ύστερα έγχρωμος, αλλά μετά πέρασε φοβάμαι στη λήθη. Δεν γνωρίζω αν την έβλεπαν τη σειρά και αν τη θυμούνται Έλληνες θεατές σήμερα. Ίσως είχε μια αφέλεια, παρ’ όλη την εξυπνάδα του σεναρίου και την πετυχημένη σκιαγράφηση χαρακτήρων, που θαρρώ αντανακλούσαν συγκεκριμένους κοινωνικούς τύπους (διττή έννοια) της εποχής και σύμφωνα με το zeitgeist της. Όπως π.χ. η νεαρή μαχόμενη φεμινίστρια συντάκτης που δεν θέλει αρχικά ποτέ να παντρευτεί, η ακριβοδίκαιη αρχοντική ιδιοκτήτρια παλαιάς κοπής, ή ο χίπι διανοούμενος φωτογράφος. Έχω δει επεισόδια στο youtube, που μου φέρνουν όμως ένα γλυκόπικρο χαμόγελο: διότι αρκετά διαφορετικά εξελίχθηκαν τα πράγματα στις επόμενες δεκαετίες. Τα 80ς ερχόντουσαν καλπάζοντας, τα πρότυπα έγιναν τελικά άλλα, οι άνθρωποι έγιναν λιγότερο γλυκείς να το πω, τα είδωλα της μικρής οθόνης έγιναν συχνά αυτοί που ο Λου ίσως δεν θα τους έκανε παρέα. Άλλα θέματα ωστόσο πήγαν βέβαια και καλύτερα, κατά περίπτωση . Έχει πλάκα π.χ. και είναι δημοφιλές στο youtube ένα επεισόδιο από το 1982, όπου ο Λου κοιτάει πολύ απορημένος τον πρώτο υπολογιστή όπου θα γράφονται πλέον τα άρθρα.
Τον θυμήθηκα τον Λου και το επιτελείο του αυτές τις ημέρες που οι Νιου Γιορκ Τάιμς έγραψαν ιστορία με το μνημειώδες εξώφυλλο με τα ονόματα και το σύντομο «βιογραφικό» των νεκρών από Covid-19.
Τους Νιου Γιορκ Τάιμς, προ διαδικτύου, τους αγόραζες από περίπτερο στην Ομόνοια, όπως έκανε συχνά ο πατέρας μου, ή τους διάβαζες δωρεάν μαζί άλλα συναρπαστικά αμερικανικά περιοδικά και εφημερίδες —που μας φαινόντουσαν ότι ερχόντουσαν από άλλο γαλαξία— στη βιβλιοθήκη της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης, όπου χανόμουν με τις ώρες όταν σπούδαζα και είχα χρόνο. Τον θυμήθηκα τον Λου με όλη αυτή τη συζήτηση για τα fake news, που είναι από τα μείζονα ζητήματα και γρίφους για τον σύγχρονο κόσμο. Σε άυλη μορφή πια τα νέα, τα όποια νέα, πολύ λιγότερο σε χαρτί. Και μου έρχεται αυτό το ωραίο σήμα έναρξης στο μυαλό, από τη σειρά. Που ξεκινάει με το πουλάκι που κελαηδά στο δένδρο, τη μπουλντόζα που κόβει το δέντρο, το ξύλο που περνάει από επεξεργασία ώστε να μετατραπεί σε χαρτί, το χαρτί που μέσα από τους κυλίνδρους γίνεται εφημερίδα, και η σελίδα της εφημερίδας που γίνεται τελικά ο προστατευτικός πάτος σε ένα κλουβί πουλιού σε ένα σπίτι όπου ο νοικοκύρης διαβάζει την εφημερίδα του.
Και ύστερα μου λες, γιατί να θυμόμαστε σήμερα τον Λου Γκραντ.
Ειρήνη Βεργοπούλου 